PRP Nedir? Nerelerde Kullanılır?
Hayatın akışını sağlayan kan, iki ana bölümden oluşmaktadır. Sıvı bölüm (plazma) ve hücreler. Kanda bulunan hücreler alyuvar, akyuvar ve trombositler olarak üçe ayrılırlar.
Trombositler kanda bulunan hücre parçacıklarıdır. Kanamanın durmasını sağlamayı ve yara bölgesinde hızlı iyileşmeyi hedef alan hücre gurubu trombositlerde, birçok büyüme faktörü bulunur.
Büyüme faktörü hedeflendiği alanda (doku iyileşmesi) özelleşmiş protein parçacıklarıdır. Bu protein parçacıklarının yaralanmış doku üzerinde biyolojik iyileşmeyi sağlayıcı ve hızlandırıcı etkileri olduğu düşünülmektedir.
Trombositler genelde yaralanmış bölgeye kan akımı ile ulaşırlar. İlk temel hedef damar çeperinde bir tıkaç oluşturmak ve kanamanın durmasını sağlamaktır. Daha sonraki süreçte yaralanmış dokunun iyileşmesi ve normal sürecin işlemesini sağlamaya çalışırlar.
Bu nedenlere ek olarak yapılan laboratuar çalışmalarında trombositlerin çeşitli büyüme faktörlerini konsantre olarak içerdiği gözlenmiştir.
Uygulamadaki en büyük sorunlardan birisi uygulama sonrası ömürlerinin çok kısa olmasıdır. Buda proteinin doğal davranış biçimidir. Bu soruna çözüm olarak büyüme faktörlerinin hematom (bir çeşit kan havuzu) içerisinde dokuya zerk edilmesi düşünülmüştür.
OTOLOG PRP NEDİR ?
“Otolog” kişinin kendi vücudu anlamına gelmektedir. Yani kaynak olarak başka birisinin veya hayvanın dokusu değil, kişinin kendi dokusu kullanılmaktadır. Bu yöntemle, yaralı veya hasta bir dokuya kişinin kendi plazması yani büyüme faktörleri, konsantre olarak uygulanmış olur. PRP’ de yani trombositten zengin plazmada, normal plazmaya göre daha fazla büyüme faktörü salınır ve böylece normal yara iyileşmesine göre daha fazla sayıda kök hücre buraya gelir.
PRP NASIL UYGULANIR ?
PRP, Platelet Rich Plasma kelimelerinin kısaltılmış halidir. Kişinin kendisinden bir miktar kan alınarak trombositleri ayrılır, konsantre hale getirilir. Böylece otolog (kişinin kendisine ait) büyüme faktörlerinin konsantre halde elde edilebilmesi ve hastalık içeren bölgeye uygulanabilmesi sağlanır. Bir üstünlüğü de ayrıca hematom gibi taşıyıcılara gerek duyulmamasıdır.
Uygulama öncesi hazırlığın ve uygulamanın bir klinikte yapılması gerekir. Uygulama öncesi hazırlık 30 dakikadan daha az sürer. Damarınızdan ortalama 10-20 ml. kan alınır. Yaklaşık 10 dakika santrifüj yapıldıktan sonra kırmızı kan hücreleri ile plazma ve trombositler birbirlerinden ayrılırlar. Bu işlem sonunda plazmadaki trombosit miktarı, kandaki trombosit miktarına göre 2 ile 5 kat daha artmıştır. Elde edilen PRP eklem veya doku içine enjeksiyon şeklinde uygulanır.
Bazı hastalıklarda zaman aralıklarıyla birden fazla enjeksiyon yapmak gerekebilir.
HANGİ DURUMLARDA UYGULANAMAZ ?
Pıhtılaşma bozukluğu olanlarda, trombosit sayısı düşük olanlarda, tedavi edilecek bölgede enfeksiyonu olanlarda, ateşli hastalıklarda, kronik karaciğer hastalıklarında ve heparin ya da warfarin gibi kan sulandırıcı ilaçlar kullanılıyorsa uygulama yapılmaz.
Kanı incelten ilaçlar kullanılıyorsa, bu ilaçların kesilmesi gerekmez ancak yan etkiler konusunda dikkatli olunması gereklidir.
PRP NASIL ETKİ EDER ?
Tendon (kiriş) problemlerinde etki:
Tendon yaralanmaları sonrası vücutta ki onarım 3 dönemden oluşur. Yangı dönemi (enflammasyon), biçimlenme (formation) dönemi ve yeniden yapılanma (remodelling) dönemi. Süreç, yaralanma sonrası bölgede kan birikmesi ile başlar. Bu birikime hematom adı verilir. Daha sonra hematom içindeki trombositler aktif hale geçer ve bünyelerindeki büyüme faktörlerini dışarıya salarlar. Bölgeye hücre akımı başlar ve granülom adı verilen taslak iyileşme dokusu oluşur. Bu doku kollajen adı verilen ve vücudun temel yapı taşı olan proteini üretmeye başlar. Daha sonra şekillenme ve oluşan skar (yara iyileşme) dokusunun kalitesinin arttırılması çalışması (remodelling) başlar. Büyüme faktörlerinin erken uyarıcı ve iyileşmeyi hızlandırıcı etkilerinin olduğu artık bilinmekle birlikte uzun dönemdeki faydaları olup olmadığı araştırılması gereken konulardandır.
Patellar tendinit (Jumpers knee), kronik diz önünde ağrı:
PRP uygulanmasının patellar tendon (dizin önündeki kiriş) iyileşmesinde iyileşme hızını arttırdığı hayvan deneyleri ile gösterilmiştir. Ayrıca karşılaştırmalı guruplarla yapılan prospektif klinik çalışmalarda PRP tedavisi uygulanan grup daha iyi ve daha kısa sürede iyileşme belirtileri göstermiş, spor aktivitelerinde yüksek seviyede gelişme göstermiştir.
Kıkırdak sorunlarında etki:
PRP uygulanmasının geniş kıkırdak kayıplarının iyileşme hızını arttırdığı ve oluşan iyileşme dokusunun kalitesinin arttığı hayvan deneyleri ile gösterilmiştir.
Diz eklemi kireçlenmesi (osteoartrit):
Diz eklemi kireçlenmesi hastalığına sahip kişilerde eklem içine yapılan 3 PRP uygulamasının diz ekleminde ağrıyı önemli ölçüde giderdiği ve hareket sınırını arttırdığı gözlenmiştir.
Kaynak: AtakentHaber
Etiketler: #PRP #PlateletRichPlasma #Alyuvar #Akyuvar #Trombositler #OtologPRP #Kan #Remodeling